Back to All

Cortisol: Het stresshormoon

  • CHECKKIT
Leverfunctie alcohol

Inhoud

Cortisol: Het stresshormoon

Stress, een van de vervelendste, maar essentiële onderdelen van leven. We kunnen niet zonder maar willen het wel. Zonder stress wordt de fight-flight, vecht-vlucht, reactie niet geactiveerd en zouden we niet snel reageren op gevaren, genoeg energie hebben om te vluchten bij gevaar of te vechten wanneer het nodig is. Zonder stress zou je niet voorzichtig om je heen kijken bij het oversteken of weten welk eten giftig of gezond is.

 

Hoe kan het dan zo zijn dat ondanks dat directe gevaren zoals roofdieren minder aanwezig dan ooit zijn, er meer stress dan ooit ervaren wordt? In deze blog leggen we uit door welke stof stress wordt ervaren, wat de gevolgen van te veel stress zijn en wat je ertegen kunt doen.

 

Checkkit gezondheidstest voor thuis


Wat is stress?

Stress is een veelvoorkomend verschijnsel in ons moderne leven. Het kan veroorzaakt worden door diverse factoren, zoals werkgerelateerde druk, sociale verplichtingen, financiële zorgen en gezondheidsproblemen.

 

Een belangrijk hormoon dat een cruciale rol speelt bij de reactie van ons lichaam op stress is cortisol, “het stresshormoon”. Cortisol heeft een aantal belangrijke functies: Bij situaties van stress of gevaar neemt cortisol toe waardoor de afbraak van suikers, eiwitten en vetten wordt gestimuleerd. Hierdoor komt er veel energie vrij, wat nodig is voor een snelle reactie. Verder speelt het een rol bij de regulering van de bloeddruk, slaap en onderdrukking van het immuunsysteem.

 

Cortisol wordt aangestuurd vanuit de hersenen, waar de stress-as is. Deze stress-as laat uiteindelijk een hormoon los dat vanuit de hersenen naar de bijnier gaat, die vervolgens cortisol aanmaakt. Die cortisol stimuleert dan het vrijmaken van energie maar gaat ook naar de hersenen. Hier komt het weer bij de stress-as terecht waar het de aanmaak weer remt. In kort, je voelt stress, er komt cortisol vrij en die remt dan weer de productie van die stress, waardoor het allemaal onder controle blijft.

 

Wat gebeurt er bij te veel of te weinig stress?

Wanneer er foutjes in het hierboven beschreven systeem zitten, kan er chronisch overschot of een tekort aan cortisol opspelen. 

 

Chronisch Cortisol overschot
Bij een overschot aan cortisol zal de afbraak van eiwitten doorgaan waardoor spierverlies optreedt. Daarbij worden ook suikers afgebroken, die worden omgezet in lichaamsvet in de lever waardoor gewichtstoename optreedt. Te veel cortisol speelt een rol bij een natuurlijk slaapritme en een overschot kan leiden tot verstoringen in dit ritme of verlaagd de kwaliteit van slaap. Verder kan een chronisch cortisol overschot leiden tot verslechtering van het geheugen, onregelmatige menstruatie, angst, depressie en hart- en vaatziekten. Een chronisch cortisol overschot kan veroorzaakt worden door langdurige stress vanwege stressvolle situaties op werk, relaties of financiële problemen. Ook kan het door een medische aandoening, het Cushing-syndroom komen. Hierbij zijn er verstoringen in de stress-as in de hersenen of in de bijnieren, door bijvoorbeeld tumoren, waardoor overmatig cortisol wordt geproduceerd.

 

Chronisch cortisol te kort
Een chronisch cortisol tekort leidt tot niet-specifieke verschijnselen, zoals vermoeidheid, spierzwakte, gewichtsverlies, lage bloeddruk of buikpijn. Cortisol is nodig voor de afbraak van onder andere suikers wanneer energie nodig is. Een tekort hieraan veroorzaakt daarom veel van de gerelateerde symptomen. Cortisol tekorten wordt ook wel De Ziekte van Addison genoemd en kan worden veroorzaakt door beschadiging aan de bijnieren, vaak door een auto-immuunziekte. Hierbij maakt je immuunsysteem je eigen cellen kapot. Verder kunnen infecties van de bijnieren, genetische mutaties of medicijngebruik de ziekte van Addison veroorzaken.

 

Wat te doen bij het ervaren van veel stress en bijkomende symptomen?

Ten eerste is meten weten. Laat bij klachten of ervaring van veel stress je cortisol waarden meten. Wanneer dit is vastgesteld kun je gaan achterhalen wat de triggers zijn.

 

Zoals in de introductie besproken werd, is het gevoel van stress over de tijd toegenomen. Stress en het vrijkomen van cortisol is niet alleen meer in dreigende situaties verhoogd maar in veel dagelijkse situaties die onze voorouderen niet altijd ervoeren. Een studie uit de Verenigde Staten toonde aan dat de grootste oorzaak van stress geld was, gevolgd door werk, familie en gezondheidsproblemen. Hierbij ervoeren jongere generaties hogere niveaus van stress en angst dan ouderen. 

 

Gelukkig zijn er een aantal dingen die je kan doen om stress door cortisol aanmaak te verlagen. Bewegen en sporten, goed slapen en sociale contacten hebben allemaal een remmend effect op die stress-as in de hersenen dat cortisol aanmaakt. Daarbij is aangetoond dat gezonde voeding, inname beperking van roken en alcohol en meditatie de cortisolniveaus en de stressreactie allen verlaagd.

Gerelateerde producten

Referenties

Aanbevolen artikelen

CHECKKIT nieuwsbrief

Meld je aan voor onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen

nl_NL_formalDutch
en_GBEnglish nl_NL_formalDutch
Hulp nodig?